مکتوبات ایمان انصاری فر

علامه محمد باقر مجلسی (رضوان الله علیه) در کتاب شریف "حیات القلوب" می‌نویسد:

إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُمَا ۖ وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَیْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِیلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِینَ ۖ وَالْمَلَائِکَةُ بَعْدَ ذَٰلِکَ ظَهِیرٌ {سوره تحریم آیه ۴}

عَسَىٰ رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَکُنَّ أَنْ یُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَیْرًا مِنْکُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَیِّبَاتٍ وَأَبْکَارًا  {سوره تحریم آیه ۵}

یعنى: «اگر توبه کنید - اى عایشه و حفصه - به سوى خدا از آنچه کردید به تحقیق که میل کرد دلهاى شما بسوى کفر و ضلالت، و اگر معاونت یکدیگر نمایید بر آزار آن حضرت پس به درستى که خدا یاور و مددکار پیغمبران است و جبرئیل و شایستۀ مؤمنان - که به اتّفاق خاصّه و عامّه امیر المؤمنین است - مددکار اویند و تمام ملائکه بعد از این یاور اویند، شاید پروردگار او اگر طلاق دهد شما را آنکه بدل شما به او عطا کند زنانى چند بهتر از شماها که مسلمانان باشند و ایمان آورندگان باشند و نمازگزارندگان و فرمانبرداران باشند و توبه کنندگان و عبادت کنندگان و روزه داران باشند، و بعضى شوهر دیدگان و بعضى دختران باکره باشند»

پس حق تعالى براى دفع استبعاد جاهلان که نگویند که چون تواند بود که زنان پیغمبر کافر و منافق باشند مثلى براى ایشان بیان فرمود و کفر ایشان را در آن مثل بر هر عاقل هویدا گردانید چنانکه بعد از این آیات فرموده است که: ضَرَبَ اَللّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَتَ نُوحٍ وَ اِمْرَأَتَ لُوطٍ کانَتا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبادِنا صالِحَیْنِ فَخانَتاهُما فَلَمْ یُغْنِیا عَنْهُما مِنَ اَللّهِ شَیْئاً وَ قِیلَ اُدْخُلاَ اَلنّارَ مَعَ اَلدّاخِلِینَ {سوره تحریم آیه ١٠} یعنى: «بیان کرد خدا مثلى براى آنان که کافر شدند و آن مثل حال زن نوح و زن لوط است که بودند آن دو زن در زیر فرمان دو بندۀ شایستۀ از بندگان ما پس خیانت کردند با آن دو بنده به نفاق و کفر، پس دفع نکردند آن دو پیغمبر از ایشان از عذاب خدا چیزى را و گفته خواهد شد در روز قیامت یا گفته شود به ایشان در عالم برزخ که: داخل شوید در آتش جهنم با کافران دیگر که داخل مى شوند» و على بن ابراهیم روایت کرده است که: یک خیانت ایشان بیرون رفتن عایشه بود با طلحه و زبیر به سوى بصره به جنگ امیر المؤمنین علیه السّلام و حضرت صاحب الامر عایشه را زنده خواهد کرد و براى این حد خواهد زد

مؤلف گوید که: حق تعالى در این آیات کریمه کفر و نفاق عایشه و حفصه و اتفاق ایشان را بر ایذا و اضرار حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم بر وجهى ظاهر و هویدا گردانیده که بر هیچ عاقل مستور و مخفى نیست و در نهایت صراحت این آیات در کفر ایشان است.

زمخشرى و فخر رازى با نهایت تعصب و عناد گفته اند که: در این دو تمثیل که حق تعالى در این آیه و آیۀ بعد از این در باب زن فرعون بیان کرده کنایۀ عظیمى است به دو مادر مؤمنان به سبب آنچه از ایشان صادر شد از اتّفاق بر آزار آن حضرت و افشاى راز آن حضرت نمودن و حق تعالى در این مثلها بیان آن نموده که با وجود کفر و نفاق روابط نسبى و سببى نفع نمى‌بخشد هر چند انتساب به اشرف خلق که پیغمبرانند بوده باشد؛ و با وجود ایمان، انتساب به کافران ضرر نمى‌رساند هر چند کافرى مانند فرعون بوده باشد

حیات القلوب، جلد ۴ صفحه ١۵۶۵، چاپ انتشارات سرور